Het gebied Hemert ,
In het gebied aan beide zijden van de
rivier de Waal vanaf bovenstrooms
Ophemert tot benedenstrooms Nederhemert bezat
de familie van Hemert een aantal heerlijkheden.
De bekendste en meest belangrijke is natuurlijk de heerlijkheid
Hemert (te Nederhemert), maar ook
het verhaal over de plundering
van heerlijkheid Poederooyen op 14 april 1493
is prachtig omdat het zo duidelijk laat zijn hoe
er in de middeleeuwen gestreden, gevochten en geplunderd werd.
Ook heb ik nog gevonden:
- Diderik van Hemert, heer van Babyloniënbroek, overl. april 1753.
- Johan Maurits van Hemert, heer van Meeuwen, 1721
In totaal zijn dat vijf heerlijkheden in dit gebied bij de
grote rivieren.
Tot en met de 11de eeuw wordt het gebied met Hamert aangeduidt.
Zo staat in de bekende rijmkroniek van Melis Stoke van 1061
over over Floris I, graaf van Holland:
"ende soude onder enen boom te Hamerte onder de scade rusten
want hitte ende vaec deets hem lusten".
Pas na de 11de eeuw wordt het Hemert i.p.v. Hamert.
Maar zelfs dan evolueren niet alle namen op dezelfde
wijze. Zo verworden "Hamert's ooijen" (een ooij is een weide
langs de rivier, dus "de weiden van Hamert") tot Amersoyen
en het huidige Ammerzode.
De volgende schrijfwijzen komen voor:
- Hamarithe 8e eeuw
- Hamerethe 814
- Hamarita 814
- Hamerthe 1006, 1028, 1237
- Hamerite 1007
- Hamerte 1028
- Hamerten 1050, 1275
- Hamert 1300
- Hemert 1310, 1456, 1561, 1893
De naam Hemert is misschien samengesteld uit
'(H)a' (water) 'mer'(verlande stroombedding).
Misschien dat de uitgang 'the' of 'itda' naar het
Germaanse 'ithi' verwijst, dat verzamelplaats betekent.
Ook kan het veel simpeler zijn, bijvoorbeeld dat de naam
afgeleid is van het oud Nederlandse hamar, dat steen betekent.
Er was in de lle eeuw een geslacht met de naam Hamar.
